Mâm ngũ quả hiểu được giản là gồm 5 loại quả khác nhau, mỗi loại tượng trưng cho một ước nguyện của gia chủ, thông qua tên gọi và màu sắc. Ngoài ra, "ngũ" còn thể hiện ước muốn của người Việt đạt được ngũ phúc lâm môn: Phú (giàu có), Quý (sang trọng), Thọ (sống lâu), Khang (khỏe mạnh), Ninh (bình yên).

Ý nghĩa của từng loại quả trên mâm ngũ quả

Tùy theo từng vùng miền với đặc trưng khí hậu, sản vật và quan điểm riêng mà người ta chọn các loại hoa quả khác nhau để bày mâm ngũ quả.

Mâm ngũ quả thể hiện mong ước năm mới được an khang thịnh vượng.

Chuối: Tượng trưng cho con cháu sum vầy, quây quần, đầm ấm, hứng lấy may mắn, bao bọc và chở che.

Phật thủ: Bàn tay phật che chở cho cả gia đình.

Bưởi: Mong muốn an khang, thịnh vượng.

Quả lê hoặc dưa lê: Tượng trưng cho sự thành đạt, thăng tiến.

Cam, quýt: Tượng trưng cho sự thành đạt.

Lê: Vị ngọt thanh, ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.

Lựu: Nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.

Đào: Thể hiện sự thăng tiến.

Táo: Phú quý, giàu sang.

Thanh long: Rồng mây hội tụ, thể hiện sự phát tài phát lộc.

Dưa hấu: Căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.

Quả trứng gà: Lộc trời cho.

Sung: Gắn với biểu tượng sung mãn, sức khỏe và tiền bạc.

Đu đủ: Thịnh vượng, đủ đầy.

Xoài (phát âm giống như “xài”): Cầu mong cho việc tiêu xài không thiếu thốn.

Cách bày trí mâm ngũ quả theo 3 miền Bắc – Trung – Nam

Mân ngũ quả của người miền Bắc

Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo thuyết Ngũ hành, vì vậy, mâm ngũ quả cũng phải phối theo 5 màu: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng. Cách bài trí, sắp xếp màu sắc từng loại quả xen kẽ với nhau để đẹp mắt, hợp phong thủy ngày Tết.

Vì thế, mâm ngũ quả ngày tết cổ truyền của người miền Bắc thường bao gồm: Chuối, dưa hấu (màu xanh); bưởi, phật thủ, cam, quýt hoặc quất (màu vàng); hồng, ớt hoặc táo tây (màu đỏ); đào hoặc lê (màu trắng); mận hoặc nho (màu đen).

Cách bày truyền thống là: Chuối ở dưới cùng, đỡ lấy toàn bộ các loại hoa quả khác. Chính giữa là quả bưởi hoặc phật thủ vàng, các loại quả bày xung quanh. Những chỗ còn trống cài xen kẽ quýt vàng, táo xanh, hoặc những quả ớt nhỏ chín đỏ.

Mân ngũ quả của người miền Bắc

Mâm ngũ quả của người miền trung

Mâm ngũ quả miền Trung hầu như không kiêng kỵ loại quả nào, kể cả về hương vị, màu sắc lẫn tên gọi miễn sao đảm bảo tươi ngon và quan trọng là tấm lòng thành kính dâng lên ông bà tổ tiên.

Tại các tỉnh miền Trung, mâm ngũ quả thường bao gồm dứa, thanh long, dưa hấu, xoài, bưởi, nho, táo, cam, lê, mãng cầu, chuối xanh...

Cách bày biện trang trí mâm ngũ quả miền Trung đơn giản: Dứa đặt cao nhất, bao quanh là xoài, thanh long và táo, nho đặt dải ngang và quýt bày xung quanh.

Ngoài ra có thể sử dụng chuối, bưởi trong mâm ngũ quả tương tự với cách bày miền Bắc sao cho thuận ý nghĩa để bày cúng miễn sao tâm an lạc. Cách bày trí đơn giản không quá cầu kỳ, qua đó cũng thể hiện phần nào tính cách chân chất của người dân nơi đây.

Mân ngũ quả của người miền Trung

Mâm ngũ quả của người miền Nam

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có thêm quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu may mắn.

Mâm ngũ quả của người miền Nam thể hiện rõ tính bình dị, dân dã và hóm hỉnh. Mỗi người một cuộc sống và mong muốn khác nhau, biết thế nào là “đủ”, nhưng ai cũng chỉ cần đủ mà thôi.

Người miền Nam kỵ cúng một số loại quả, vì theo phát âm tên gọi mang ý nghĩa không tốt, như:

• Chuối: Chúi nhủi, làm ăn không phất lên được.

• Lê, táo (bom): Lê lết, đổ bể, dễ thất bại.

• Cam, quýt: Quýt làm cam chịu.

Cách bài trí mâm ngũ quả kiểu Miền Nam thì khá đơn giản, chuẩn bị đĩa dài hoặc tròn. Dừa bày chính giữa, bao quanh là xoài, trái thơm và các quả khác.

Mân ngũ quả của người miền Nam

Vào những ngày tết, ngoài việc bày trí mâm ngũ qủa ở bàn thờ gia tiên bạn cũng có thể bày trí một mâm tương tự tại phòng khách và cùng với đó là trưng bày những vật phẩm phong thủy để ngôi nhà trở nên ấm cúng và có sự hài hòa. Bạn có thể lựa chọn những bức tranh mạ vàng để trao tường, chậu hoa lan phú quý mạ vàng để bàn khách… những vật phẩm này đều có ý nghĩa cầu chúc sự may mắn và tài lộc…

Hoa mẫu đơn được xem là loài hoa tượng trưng cho của cải, tiền bạc, sự sung túc và cả may mắn

Mâm ngũ quả ngày tết là nét văn hóa đặc trưng của người Việt dù có khác nhau giữa các vùng miền nhưng trên hết tất cả đều thể hiện sự thành kính hướng về cội nguồn và mong ước về cuộc sống may mắn an khang thịnh vượng. Golden Gift Việt Nam chúc bạn bày biện được mâm ngũ quả đẹp mắt và mang lại tài lộc, may mắn cho cả năm nhé!