Cúng giao thừa là nghi thức quan trọng của người Việt, được cử hành vào thời khắc kết thúc năm cũ và chuyển sang năm mới. Người ta tin rằng mọi điềm hay, dở xảy ra vào giây phút này có liên quan tới mọi sự hay, dở của tất cả thành viên gia đình trong năm mới. Trong giây phút thiêng liêng ấy, mọi người đều quên đi tất cả những điều không hay trong năm cũ. Mọi sự kiêng kỵ được thực hiện triệt để từ giây phút giao thừa tới sáng sớm mùng 1 Tết.

Theo quan niệm của dân gian lễ cũng giao thừa được cử hành ở trong nhà và ngoài trời, để lễ cúng giao thừa được chuẩn bị chu đáo mời bạn tham khảo bào văn khấn giao thừa trong nhà và ngoài trời được Golden Gift Việt Nam tổng hợp sau đây.

Ý nghĩa đêm Giao thừa

Lễ cúng giao thừa thực hiện vào lúc giao tiếp giữa hai năm cũ mới. Lễ thường được tiến hành vào giờ Chính Tý, tức đúng 12h đêm hôm 30 tháng Chạp.

Ý nghĩa của lễ này là đem bỏ hết đi những điều xấu của năm cũ sắp qua để đón những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến. Lễ trừ tịch còn là lễ để "khử trừ ma quỷ", do đó có từ "trừ tịch".

Đêm trừ tịch là khoảng thời gian thiêng liêng nhất của năm khi các gia đình sum họp, chuẩn bị đón năm mới với những điều tốt lành, may mắn sẽ đến và tiễn trừ năm cũ với những điều không may đã qua.

Bởi vậy, đêm trừ tịch được coi là khoảng thời gian của sự yên nghỉ, giũ bỏ những muộn phiền, là đêm của tĩnh lặng và thiêng liêng.

Nên cúng Giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước?

Vấn đề cúng giao thừa như thế nào thì không phải ai cũng biết, lễ ngoài trời phải làm trước nhằm “nghênh tân, tiễn cửu” tức là đón quan hành khiển mới, tiễn quan hành khiển cũ.

Thông thường lễ cúng giao thừa ngoài trời sẽ có xôi gà và hoa quả, riêng lễ cúng này không cần dùng bát hương mà có thể cắm hương vào các đồ lễ cúng.

Mâm cúng giao thừa trong nhà, ngoài trời gồm những gì?

Giao thừa là thời khắc quan trọng trong năm, vì vậy việc chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa là rất quan trọng, đây không chỉ là lễ vật để dâng lên tổ tiên, các vị thần linh để thể hiện tấm lòng thành kính mà còn để cầu bình an, may mắn trong năm mới. Vậy mâm cúng giao thừa truyền thống gồm những gì?

Mâm cỗ mặn cúng giao thừa trong nhà

-  Bánh chưng/ bánh tét

-  Giò

-  Chả 

-  Xôi gấc (xôi các loại) 

-  Thịt gà 

-  Rượu (bia, thức uống khác) 

Ngoài những lễ vật nêu trên gia chủ có thể thêm một số món ăn khác tùy theo phong tục của mỗi vùng miền. Ngoài mâm cỗ mặn được bày cúng trên ban thờ trong đêm giao thừa thì gia chủ cũng có thể thay bằng mâm cỗ ngọt.

Mâm cỗ ngọt cúng giao thừa trong nhà

- Bánh kẹo 

- Mứt tết 

- Hoa 

- Đèn (nến) 

- Hương

Các loại đồ cúng khác

- 1 đĩa trầu cau

- 1 đĩa trái cây gồm 5 loại quả

- Đèn dầu

- 1 đĩa muối

- 1 đĩa gạo

- 3 hoặc 5 ly trà

- Bánh mứt các loại tùy vào gia đình

- 1 bình hoa cúng

- Vàng mã...

Mâm cúng giao thừa trong nhà

Mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời

Lễ cúng giao thừa ngoài trời thường được người Việt chuẩn bị mâm cúng tươm tất cùng với văn khấn đúng chuẩn. Mâm cúng giao thừa ngoài trời gồm những lễ vật sau:

- Sớ cúng Quan Hành Khiển (có hoặc không)

- Gà trống tơ luộc/ Thủ lợn luộc

- Bánh chưng/ Bánh tét

- Xôi gấc và giò

- Chè, thuốc, rượu bia

- Đèn nến, hương hoa

- Muối gạo

- Mâm ngũ quả

- Hương 3 cây to

- Tiền vàng và 1 mũ chuồn

Mâm cúng Giao thừa ngoài trời nên đặt hướng Bắc (cúng Thượng đế) hoặc hướng Đông (cúng Thiên tử).

Lễ cúng giao thừa ngoài trời

Lưu ý khi cúng giao thừa

Lễ vật cúng giao thừa cần được chuẩn bị tươm tất.

Người đứng ra làm lễ là người chủ gia đình và cần tắm rửa sạch sẽ trước khi cúng giao thừa.

Nên cúng giao thừa vào khoảng 23h10 phút đêm 30 tết đến 0h40 phút ngày mùng 1 Tết. Thực hiện cúng ngoài trời trước rồi mới tổ chức cúng trong nhà. Khi thắp hương cúng nên cắm thẳng không được cắm nghiêng.

Khi hương cháy còn ⅓ thì gia chủ có thể tiến hành hóa vàng, hóa vàng khi hương còn thì mới linh. Tiền vàng mã, mũ chuồn cho lễ giao thừa ngoài trời hóa vàng ngay sau khi lễ xong. Còn tiền vàng còn lại hóa sau mùng 3 Tết.

Bài văn khấn cúng giao thừa ngoài trời

Nam mô A di đà Phật (3 lần)

Kính lạy:

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương

– Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

– Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần

– Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển

– Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan

– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

Nay là phút giao thừa năm Tân Sửu để bước sang năm Nhâm Dần

Chúng con là: ……………………………………………………….. sinh năm: ……………………….

Hành canh: ………………….. tuổi

Cư ngụ tại số nhà: ………, ấp/khu phố:………….….., xã/phường ………………………………..

Quận/huyện/ thành phố ……………………………tỉnh/thành phố …………………………………….

Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy)

Văn khấn cúng Giao thừa trong nhà theo "Văn khấn nôm truyền thống"

Sau khi cúng quan thần ngoài trời, cả gia đình đứng nghiêm trang trước bàn thờ để khấn tổ tiên. Trước khi khấn tổ tiên, các gia chủ thường khấn Thổ công (vị thần cai quản trong nhà) để xin phép mời tổ tiên cùng các bậc tiền nhân về ăn Tết.

Nam mô A di đà Phật (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy các cụ tổ tiên nội - ngoại chư vị tiên linh

Nay là phút Giao thừa năm năm Tân Sửu và Nhâm Dần

Chúng con là: ……………………………………………

Ngụ tại: ….…………………………………………

Phút Giao thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời:

Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời, các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội tộc, ngoại tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng hâm hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo thụ mộc ở trong đất này, nhân tiết Giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho chúng con, tân niên khang thái, ngày đêm tốt lành, thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.

Phục duy cẩn cáo!

Với bài văn khấn giao thừa mà Golden Gift Việt Nam vừa chia sẻ ở trên, hy vọng rằng gia chủ sẽ có một lễ cũng giao thừa đúng nghi thức để có một cái tết trọn vẹn và gặp nhiều may mắn